Khái niệm hợp đồng kỳ hạn (Forward) là gì – Đặc điểm hợp đồng kỳ hạn

Hợp Đồng Kỳ Hạn Là Gì?

Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract) là một thỏa thuận pháp lý giữa hai bên, cho phép mua hoặc bán một lượng tài sản cơ sở cụ thể tại một thời điểm trong tương lai với mức giá đã được thỏa thuận trước. Đây là một công cụ tài chính phổ biến trong thị trường hàng hóa và tài chính, giúp các bên tham gia kiểm soát rủi ro do biến động giá cả.

• Tài sản cơ sở: Là đối tượng chính được quy định trong hợp đồng. Tài sản này có thể là hàng hóa thực (ví dụ: vàng, dầu thô), cổ phiếu, trái phiếu, chỉ số chứng khoán, ngoại tệ, hoặc lãi suất.
• Thời điểm xác định trong tương lai: Được gọi là ngày đáo hạn hoặc ngày thanh toán hợp đồng. Đây là ngày hai bên sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình (mua hoặc bán).
• Giá kỳ hạn: Là mức giá được cố định tại thời điểm ký hợp đồng và sẽ áp dụng khi hợp đồng đến ngày đáo hạn.
• Kỳ hạn hợp đồng: Khoảng thời gian giữa ngày ký kết hợp đồng và ngày đáo hạn.

Hợp đồng kỳ hạn thường được thiết kế riêng theo thỏa thuận giữa hai bên, không thông qua sàn giao dịch và trung tâm thanh toán bù trừ.

Hợp đồng kỳ hạn là gì
Mô tả khái niệm hợp đồng kỳ hạn

Giá Trị Của Hợp Đồng Kỳ Hạn

Giá trị của hợp đồng kỳ hạn được xác định dựa trên sự chênh lệch giữa giá kỳ hạn và giá trị thực tế của tài sản cơ sở tại thời điểm hợp đồng đáo hạn.

Công thức tính giá trị hợp đồng:

• Đối với người mua: Giá trị = S(t) – K
• Đối với người bán: Giá trị = K – S(t)

Trong đó:

• S(t): Giá trị của tài sản cơ sở tại thời điểm đáo hạn.
• K: Giá kỳ hạn đã được thỏa thuận trong hợp đồng.

Ví Dụ Minh Họa

Vào ngày 1/9/2021, công ty A và công ty B ký hợp đồng kỳ hạn mua bán 1 tấn gạo với giá kỳ hạn là 10 triệu đồng, kỳ hạn 3 tháng.

• Nếu đến ngày đáo hạn (1/12/2021), giá gạo tăng lên 12 triệu đồng, công ty A (người mua) sẽ bị lỗ 2 triệu đồng, trong khi công ty B (người bán) lãi 2 triệu đồng.
• Nhưng nếu giá gạo giảm xuống 8 triệu đồng, công ty A sẽ lãi 2 triệu đồng, còn công ty B chịu lỗ số tiền tương tự.

Giá trị hợp đồng kỳ hạn
Ví dụ minh họa giá trị hợp đồng kỳ hạn

Đặc Điểm Của Hợp Đồng Kỳ Hạn

Hợp đồng kỳ hạn có những đặc điểm chính như sau:

1. Không thanh toán trước:

   • Tại thời điểm ký hợp đồng, bên mua không phải thanh toán ngay cho bên bán và bên bán cũng không giao tài sản cơ sở. Mọi giao dịch sẽ chỉ thực hiện vào ngày đáo hạn.

2. Thỏa thuận tự do:

   • Hai bên tham gia trực tiếp thương lượng các điều khoản, không cần thông qua bên trung gian hay sàn giao dịch.

3. Tính thanh khoản kém:

   • Do không được niêm yết trên sàn giao dịch, việc chuyển nhượng hợp đồng kỳ hạn trước ngày đáo hạn là rất khó khăn và phức tạp.

4. Rủi ro thanh toán cao:

   • Không có sự bảo đảm từ trung tâm thanh toán bù trừ, nguy cơ một bên từ chối thực hiện nghĩa vụ nếu thấy bất lợi về tài chính là rất lớn.

Đặc điểm hợp đồng kỳ hạn
Các yếu tố đặc trưng của hợp đồng kỳ hạn

Ý Nghĩa Của Hợp Đồng Kỳ Hạn

Hợp đồng kỳ hạn có vai trò quan trọng trong việc quản lý rủi ro cho cả bên mua và bên bán:

1. Bảo vệ khỏi biến động giá:
   Giúp ổn định chi phí hoặc doanh thu trước các biến động không lường trước được.

2. Cố định chi phí đầu vào:

   • Các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu sử dụng hợp đồng kỳ hạn để bảo đảm chi phí sản xuất, tránh tác động từ giá cả thị trường.
   • Ví dụ: Một công ty sản xuất cần đảm bảo giá nguyên liệu như dầu thô hoặc kim loại để duy trì giá sản phẩm.

3. Ứng dụng rộng rãi trong tài chính:

   • Các tổ chức tài chính và ngân hàng sử dụng hợp đồng kỳ hạn để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái hoặc lãi suất.

Ý nghĩa hợp đồng kỳ hạn
Ứng dụng thực tiễn của hợp đồng kỳ hạn trong kinh doanh

So Sánh Hợp Đồng Kỳ Hạn Và Hợp Đồng Tương Lai

Cả hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là công cụ phái sinh nhưng có nhiều điểm khác biệt quan trọng:

1. Tính tiêu chuẩn hóa:

   • Hợp đồng kỳ hạn: Không có tiêu chuẩn, linh hoạt theo thỏa thuận từng giao dịch.
   • Hợp đồng tương lai: Tiêu chuẩn hóa bởi sàn giao dịch với các điều kiện cố định.

2. Trung gian giao dịch:

   • Hợp đồng kỳ hạn: Không có trung gian, giao dịch tự do giữa hai bên.
   • Hợp đồng tương lai: Được giao dịch trên sàn tập trung với trung tâm thanh toán bảo đảm.

3. Thanh khoản:

   • Hợp đồng kỳ hạn: Thanh khoản kém, khó chuyển nhượng.
   • Hợp đồng tương lai: Tính thanh khoản cao, dễ dàng mua bán trên sàn giao dịch.

4. Rủi ro:

   • Hợp đồng kỳ hạn: Rủi ro cao hơn vì không có trung tâm thanh toán bù trừ.
   • Hợp đồng tương lai: Ít rủi ro hơn nhờ yêu cầu ký quỹ và cơ chế thanh toán hàng ngày.

Rủi Ro Khi Tham Gia Hợp Đồng Kỳ Hạn

Tham gia hợp đồng kỳ hạn có thể gặp những rủi ro sau:

1. Rủi ro thanh khoản:

   • Do tính chất giao dịch riêng lẻ, các bên khó tìm người để chuyển nhượng vị thế khi muốn thoát hợp đồng trước ngày đáo hạn.

2. Rủi ro thanh toán:

   • Việc không có trung gian đảm bảo sẽ khiến một bên có thể từ chối thực hiện nghĩa vụ nếu dự đoán sẽ bị lỗ nặng.

Rủi ro hợp đồng kỳ hạn
Rủi ro thường gặp khi tham gia hợp đồng kỳ hạn

Ứng Dụng Của Hợp Đồng Kỳ Hạn

Hợp đồng kỳ hạn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

1. Hợp đồng kỳ hạn hàng hóa:

   • Các nông sản như gạo, cà phê, cao su hoặc dầu thô là những loại tài sản cơ sở thường được giao dịch qua hợp đồng kỳ hạn.

2. Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối:

   • Giữa hai bên để cố định tỷ giá khi giao dịch tiền tệ trong tương lai, giúp phòng tránh rủi ro biến động tỷ giá.

3. Hợp đồng kỳ hạn chứng khoán:

   • Các cổ phiếu hoặc trái phiếu được mua bán theo thời gian xác định trước.

4. Hợp đồng kỳ hạn lãi suất:

   • Sử dụng để kiểm soát chi phí liên quan đến lãi suất vay trong tương lai.

Trên đây là những thông tin cơ bản về hợp đồng kỳ hạn mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng nên biết. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động, ưu nhược điểm và ứng dụng của công cụ tài chính này.

Tham khảo thêm:

• Hợp đồng tương lai là gì?
• Hợp đồng quyền chọn là gì?