Thị trường chứng khoán phái sinh VN mới hoạt động từ ngày 10/08/2017, thu hút sự quan tâm nhiều nhà đầu tư. Gồm 4 loại: hợp đồng kỳ hạn, tương lai, quyền chọn và hoán đổi. Bài này tìm hiểu về hợp đồng kỳ hạn và các điều cơ bản.
Quảng cáo tân tiến: Đạt tạo ra lại điều gì mới cho bạn.
Hợp đồng kỳ hạn là gì?
Sử dụng chỉ tiếng Việt
Hợp đồng kỳ hạn là một thỏa thuận mua hoặc bán một lượng cố định của tài sản cơ sở tại một thời điểm trong tương lai, với một mức giá đã được đồng ý trước đó giữa hai bên.
- Tài sản cơ sở: là đối tượng trao đổi, mua, bán được quy định trong hợp đồng. Tài sản cơ sở trong hợp đồng kỳ hạn có thể là hàng hóa thông thường, ngoại t
- ệ, chứng khoán, chỉ số chứng khoán
- Thời điểm xác định trong tương lai được gọi là ngày đáo hạn hoặc ngày thanh toán hợp đồng, là ngày mà hai bên thực hiện nghĩa vụ mua hay bán của minh.
- Thời gian từ khi hai bên ký hợp đồng đến ngày đáo hạn được gọi là kỳ hạn hợp đồng. Mức giá thỏa thuận, áp dụng tại thời điểm ngày đáo hạn, được ấn định trước trong hợp đồng kỳ hạn được gọi là giá kỳ hạn.
Giá trị của hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn bao gồm hai bên tham gia giao dịch, bao gồm người mua và người bán. Điều quan trọng trong hợp đồng này là mức giá bán đã được quyết định tại một thời điểm xác định trong tương lai.
Giá trị nhận được của người mua cho một đơn vị tài sản được ký hiệu là S(t) – K. Trong đó:
Giá kỳ hạn K đã được xác định trước trong hợp đồng, còn S(t) là giá của tài sản vào thời điểm kết thúc hợp đồng.
Mức giá kỳ hạn được xác định từ lúc ký hợp đồng và không thay đổi dựa trên biến động của giá thị trường. Khi hợp đồng đến hạn, người mua buộc phải mua tài sản với giá S(t) với mức giá K đã được xác định trước đó.
Như vậy, giá trị nhận được của người bạn sẽ là K – St. Nếu St lớn hơn K, người mua sẽ lỗ và người bán sẽ lãi. Nếu St nhỏ hơn K, người mua sẽ lãi và người bán sẽ lỗ.
Trong hợp đồng tương lai, đặc biệt là trong hợp đồng kỳ hạn, không có phí giao dịch giữa hai bên mua và bán. Do đó, giá trị thu được từ hợp đồng chính là lợi nhuận hoặc thua lỗ của cả hai bên tham gia hợp đồng.
Ví dụ: Vào ngày 1/9/2021, công ty A và công ty B đã ký hợp đồng mua bán gạo với kỳ hạn 3 tháng và giá trị hợp đồng là 10 triệu đồng. Trong hợp đồng này, công ty A đóng vai trò là bên mua và công ty B là bên bán. Đến ngày 1/12, thời điểm đáo hạn hợp đồng, giá gạo đã tăng lên thành 12 triệu đồng mỗi tấn. Do đó, công ty B đã có lãi 2 triệu đồng trong giao dịch này, trong khi công ty A đã phải chịu thua lỗ 2 triệu đồng. Tuy nhiên, trong tình huống khác, nếu giá gạo giảm xuống còn 8 triệu đồng mỗi tấn, thì lúc đó công ty A sẽ có lãi 2 triệu đồng trong khi công ty B sẽ gánh chịu thua lỗ 2 triệu đồng.
Được viết lại:
**Viết lại:**
Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn
Được viết lại:
- Tại ngày ký kết hợp đồng, Bên mua không thực hiện thanh toán 100% giá trị hợp đồng cho Bên bán và Bên bán không thực hiện trao đổi tài sản cơ sở cho Bên mua. Mà hai hoạt động này sẽ được thực hiện tại ngày đáo hạn của hợp đồng.
- Tại ngày đáo hạn, hai bên phải có trách nhiệm, bắt buộc phải thực hiện các nghĩa vụ của mình đã được quy định trong hợp đồng kỳ hạn ( trong đó có nghĩa vụ thanh toán tiền của Bên mua và nghĩa vụ chuyển giao tài sản cơ sở của Bên bán ).
- Hợp đồng kỳ hạn được thỏa thuận trực tiếp giữa Bên mua và Bên bán, không qua trung gian nên loại hợp đồng này không phát sinh phí hợp đồng và không được giao dịch trên thị trường tập trung.
- Cá nhân, tổ chức tham gia hợp đồng kỳ hạn có thể đóng vị thế là Bên bán hoặc Bên mua của hợp đồng này bằng cách ký một hợp đồng khác với Bên thứ ba và với vị thế ngươc lại là Bên mua hoặc Bên bán.
- Hợp đồng kỳ hạn mang tính thanh khoản kém do việc chuyển nhượng vị của mình trong hợp đồng trước ngày đáo hạn không hề dễ dàng.
- Hợp đồng kỳ hạn mang tính rủi ro cao do một bên tham gia hợp đồng không thực hiện hợp đồng khi nhận thấy lợi ích của mình bị ảnh hưởng lớn khi thực hiện hợp đồng.
Tái viết:
Hợp đồng đã được ký kết vào ngày 16/05/2021 giữa ông A và ông B. Trong hợp đồng này, ông A đã đồng ý mua 01 tấn cà phê từ ông B với giá 40.000đ/kg và thời hạn là 3 tháng.
- Bên mua là ông A, Bên bán là ông B.
- Ngày ký kết hợp đồng là 16/05/2021, ngày đáo hạn là 16/08/2021.
- Giá kỳ hạn là 40.000 đ/kg.
Xem thêm:
Sử dụng tiếng Việt
Ý nghĩa của hợp đồng kỳ hạn
Ý nghĩa của hợp đồng có kỳ hạn là để đảm bảo an toàn về rủi ro cho cả bên mua và bên bán trước sự biến động của các yếu tố thị trường như lãi suất, tỷ giá, và một số yếu tố khác có thể làm thay đổi giá trị của tài sản cơ bản.
Đã viết lại:
Trong thực tế kinh doanh, các doanh nghiệp thường chọn sử dụng hợp đồng kỳ hạn để cố định một khoản chi phí. Đặc biệt, đây thường là chi phí liên quan đến nguyên vật liệu. Ưu điểm của việc này là giúp doanh nghiệp tránh được sự tăng giá đột ngột của nguyên vật liệu, từ đó giúp xác định giá bán của sản phẩm hoặc hàng hóa và lập ra những phương án kinh doanh hợp lý.
Các ngân hàng thương mại, các công ty đa quốc gia hoặc công ty thường xuyên có hoạt động xuất nhập khẩu và nhà đầu tư tài chính thường sử dụng hợp đồng kỳ hạn để đề phòng rủi ro biến động tỷ giá ảnh hưởng đến giá trị của tài sản cơ sở.
Ưu điểm và giới hạn của hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai.
Để nhận biết những điểm khác biệt giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai, chúng ta cần so sánh các đặc điểm sau: tính chất, tính tiêu chuẩn hóa hợp đồng, rủi ro trong thanh toán và tính thanh khoản.
Tên sách: Dịch lại:
So sánh về tính chất
Hợp đồng tương lai có sở giao dịch làm trung gian trao đổi hợp đồng trên thị trường. Đây là sự khác biệt lớn nhất. Các sàn giao dịch tương lai cho phép các nhà giao dịch ẩn danh mua và bán các hợp đồng tương lai mà không cần xác định đối tác của một hợp đồng cụ thể. Ngoài ra, sàn giao dịch tạo ra tính thanh khoản cao cho thị trường kỳ hạn, giúp các đối tác tham gia hợp đồng tương lai thực hiện nghĩa vụ của họ hiệu quả hơn so với khi thực hiện hợp đồng kỳ hạn.
Sử dụng chỉ tiếng Việt
So sánh về tiêu chuẩn hóa hợp đồng giữa các bên tham gia.
Hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa còn hợp đồng kỳ hạn có thể được ký kết đối với bất kỳ loại hàng hóa nào với số lượng và chất lượng, các điều khoản thanh toán do hai bên thỏa thuận trong hợp đồng, tức là không có tiêu chuẩn cụ thể nào. Trong khi đó, các hợp đồng tương lai niêm yết trên các sàn giao dịch được quy định đối với số lượng hàng hóa cụ thể và đáp ứng các yêu cầu chất lượng tối thiểu tại thời điểm giao hàng cụ thể.
Việt hóa lại:
So sánh về rủi ro thanh toán
Việc sử dụng các hợp đồng tương lai niêm yết trên sàn giao dịch sẽ giúp kiểm soát rủi ro thanh toán. Trong hợp đồng tương lai, cả người mua và người bán không biết đối tác của mình là ai. Cơ quan thanh toán bù trừ sẽ hoạt động như một cơ sở thanh toán bù trừ cho tất cả các giao dịch.
Trong hợp đồng hợp đồng kỳ hạn, lỗ và lãi được thanh toán khi đáo hạn, trong khi giá trị của các bên trong hợp đồng được điều chỉnh hàng ngày dựa trên giá trị thị trường. Hơn nữa, hợp đồng tương lai yêu cầu một số tiền ký quỹ cố định. Việc kết hợp giữa yêu cầu thanh toán hàng ngày và tiền ký quỹ sẽ giúp ngăn ngừa rủi ro thanh toán trong hợp đồng tương lai.
Viết lại:
So sánh về tính thanh khoản
Hợp đồng tương lai có khả năng thanh khoản cao hơn nhiều so với hợp đồng kỳ hạn nhờ vào sự tham gia của trung tâm thanh toán bù trừ.
**Đã Viết Lại:**
Rủi ro của hợp đồng kỳ hạn
Sử dụng chỉ tiếng Việt
Các bên tham gia hợp đồng kỳ hạn sẽ phải đối mặt với hai rủi ro chính là rủi ro thanh khoản và rủi ro thanh toán.
- Rủi ro thanh khoản: Vì hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận riêng của Bên mua và Bên bán, không qua trung gian và cũng không được niêm yết trên các thị trường tập trung, các sàn giao dịch nên việc chuyển nhượng hợp đồng hoặc đóng hợp đồng bằng vị thế đối lập cũng rất khó khăn. Từ đó dẫn đến rủi ro thanh khoản khi ký hết hợp đồng cho cả Bên mua và Bên bán.
- Rủi ro thanh toán: Thông thường thì khi sử dụng hợp đồng kỳ hạn thì bên mua sẽ không ký quỹ hay đặt cọc một số tiền nhất định cho Bên bán và Bên bán cũng không chuyển giao bất cứ tài sản cơ sở nào cho Bên mua mà các thao tác thực hiện này chỉ xảy ra khi đến ngày đáo hạn. Tuy nhiên, đến ngày đáo hạn có thể do nguyên nhân khách quan hoặc do nhận thấy sự mất lợi ích tài chính khi thực hiện hợp đồng mà một trong hai bên quyết định từ chối thực hiện nghĩa vụ hợp đồng của mình khiến cho hợp đồng không được thực hiện làm cho một trong hai bên bị mất đi lợi ích. Từ đó có thể dẫn đến rủi ro thanh toán.
Đã viết lại:
Sử dụng chỉ tiếng Việt
Ứng dụng của hợp đồng kỳ hạn
Hiện nay, trên toàn cầu, việc sử dụng hợp đồng kỳ hạn ngày càng phổ biến trong việc mua bán hàng hóa, ngoại tệ, chứng khoán,… giữa cá nhân và tổ chức.
Một số loại hợp đồng kỳ hạn thông dụng trên thế giới bao gồm: 1. Hợp đồng tương lai (Futures contract): Loại hợp đồng này quy định việc mua hoặc bán một tài sản cụ thể (như hàng hóa, tiền tệ) vào một thời điểm trong tương lai với giá cố định trước đó. 2. Hợp đồng chênh lệch (Forward contract): Tương tự như hợp đồng tương lai, hợp đồng chênh lệch cũng xác định việc mua hoặc bán một tài sản vào tương lai, nhưng không qua sàn giao dịch và không có các điều kiện tiêu chuẩn hóa như hợp đồng tương lai. 3. Hợp đồng tùy chọn (Option contract): Loại hợp đồng này cho phép người mua có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua hoặc bán một tài sản vào một thời điểm trong tương lai, với giá cố định trước đó. Người mua phải trả một khoản phí (premium) để có quyền tùy chọn này. 4. Hợp đồng hối đoái (Swap contract): Loại hợp đồng này cho phép hai bên hình thành một thoả thuận để trao đổi lợi ích tài chính hoặc tiền tệ trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, hai bên sẽ đồng ý trao đổi lãi suất hoặc tỷ giá tiền tệ.
- Hợp đồng kỳ hạn hàng hóa: tài sản cơ sở là các loại hàng hóa thực như gạo, lúa mỳ, cà phê, dầu thô,…
- Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối: Bên mua và Bên bán thỏa thuận mua, bán một lượng tiền tệ nhất định với tỷ giá được ấn định trước vào một thời điểm trong tương lai.
- Hợp đồng kỳ hạn cổ phiếu/ trái phiếu: Tài sản cơ sở là cổ phiếu của một hay nhiều công ty, trái phiếu của một hay nhiều công ty, tổ chức tín dụng hoặc quốc gia.
- Hợp đồng kỳ hạn lãi suất: là sự thỏa thuận giữa hai bên, đồng ý với một mức lãi suất ấn định trước sẽ được áp dụng cho một khoản vốn nhất định tại một thời điểm thanh toán ở tương lai.
Trên đây là những chia sẻ của đầu tư gì về hợp đồng kỳ hạn (Forward contract), hy vọng sẽ giúp ích cho các nhà đầu tư trong tương lai có thêm hiểu biết về thị trường tài chính và thị trường chứng khoán phái sinh.
Tham khảo:
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn (Forward) là gì? Hợp đồng kỳ hạn (Forward) là một loại hợp đồng tài chính mà hai bên đồng ý mua hoặc bán một tài sản cụ thể tại một thời điểm trong tương lai, với một giá cố định được xác định từ trước. Hợp đồng này có tính cạnh tranh và không được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán công cộng. Đặc điểm hợp đồng kỳ hạn: 1. Thời gian quy định: Hợp đồng kỳ hạn có thời gian quy định để mua hoặc bán tài sản được giao dịch. Thời gian này thường từ vài tháng đến vài năm. 2. Giá cố định: Giá mua hoặc bán tài sản được đặt cố định từ trước khi ký hợp đồng. Điều này giúp giảm rủi ro giá cả và giúp các bên có thể dự đoán được chi phí hoặc lợi nhuận trong tương lai. 3. Không linh hoạt: Một khi hợp đồng kỳ hạn đã được ký kết, các điều khoản không thể thay đổi, trừ khi có sự đồng ý chung của cả hai bên. Điều này khác với hợp đồng tương lai (Futures), mà các bên có thể chuyển nhượng hoặc chốt hợp đồng trước thời hạn. 4. Mục đích bảo vệ: Hợp đồng kỳ hạn thường được sử dụng như một công cụ bảo vệ để giảm thiểu rủi ro trong việc giao dịch tài sản. Ví dụ, một công ty có thể sử dụng hợp đồng kỳ hạn để bảo vệ mình khỏi sự biến động không lợi của tỉ giá ngoại tệ. 5. Không có sàn giao dịch: Hợp đồng kỳ hạn không được giao dịch trên sàn giao dịch công cộng. Thay vào đó, các bên thỏa thuận các điều khoản trong hợp đồng thông qua quy trình đàm phán trực tiếp hoặc thông qua các tổ chức tài chính như ngân hàng. Với đặc điểm của nó, hợp đồng kỳ hạn (Forward) có thể được sử dụng để giảm thiểu rủi ro và kiểm soát giá cả trong các hoạt động kinh doanh và đầu tư.
