Thị trường chứng khoán phái sinh đã trở thành một kênh đầu tư phát triển nhờ tiềm năng sinh lời cao và khả năng phòng ngừa rủi ro. Trong đó, ngày đáo hạn phái sinh, một khái niệm quan trọng đối với các nhà đầu tư, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược và kết quả giao dịch. Vậy ngày đáo hạn phái sinh là gì và vì sao nó đóng vai trò quan trọng như vậy? Hãy cùng Đầu Tư Gì khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Chứng khoán phái sinh và khái niệm đáo hạn phái sinh
Chứng khoán phái sinh là gì?
Theo Khoản 9, Điều 4 của Luật Chứng khoán 2019, chứng khoán phái sinh được định nghĩa là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, trong đó xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia đối với khoản thanh toán tiền hoặc chuyển giao tài sản cơ sở theo mức giá xác định vào ngày hoặc khoảng thời gian xác định trong tương lai.
Cụ thể, chứng khoán phái sinh bao gồm:
- Hợp đồng quyền chọn
- Hợp đồng tương lai
- Hợp đồng kỳ hạn
Các sản phẩm này cho phép nhà đầu tư dự đoán xu hướng tăng hoặc giảm của tài sản cơ sở để thu lợi. Hiện nay tại thị trường chứng khoán Việt Nam, hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30, HNX30 hoặc trái phiếu chính phủ là các sản phẩm phái sinh phổ biến nhất.
Ngày đáo hạn phái sinh là gì?
Ngày đáo hạn phái sinh (Expiration date) là ngày cuối cùng mà hợp đồng phái sinh còn hiệu lực. Đây cũng là thời điểm mà nhà đầu tư cần quyết định hành động của mình đối với vị thế đã nắm giữ, chẳng hạn như thực hiện quyền chọn hoặc tất toán hợp đồng.
Cụ thể:
- Sau ngày đáo hạn, hợp đồng phái sinh sẽ không còn giá trị giao dịch.
- Với hợp đồng tương lai, ngày đáo hạn là ngày thanh toán toàn bộ thành tiền mặt.
Ví dụ: Một hợp đồng tương lai VN30 đáo hạn vào ngày 20/10/2023 sẽ chỉ được giao dịch cho đến hết ngày này. Sau đó, hợp đồng sẽ hết giá trị và tất toán.
Ngày đáo hạn phái sinh là gì
Ngày đáo hạn phái sinh – Cột mốc quan trọng quyết định chiến lược đầu tư
Thời điểm đáo hạn phái sinh tại thị trường Việt Nam
Tại Việt Nam, các hợp đồng tương lai trên thị trường phái sinh đều được quy định thời điểm đáo hạn rõ ràng. Cụ thể như sau:
- Thời điểm đáo hạn của hợp đồng tương lai là ngày thứ Năm tuần thứ ba của tháng đáo hạn.
- Có bốn loại hợp đồng phái sinh chính dựa trên thời gian:
- Tháng hiện tại
- Tháng kế tiếp
- Tháng cuối cùng của quý gần nhất
- Tháng cuối cùng của quý tiếp theo
Ví dụ: Nếu hôm nay là tháng 10/2023, các hợp đồng phái sinh được giao dịch sẽ bao gồm tháng 10, tháng 11, và các tháng cuối cùng của Quý IV/2023 và Quý I/2024.
Nhà đầu tư cần hiểu rõ:
- Thời điểm đáo hạn là lúc toàn bộ giao dịch của hợp đồng ngừng lại, thay thế bằng việc thanh toán tiền mặt hoặc tất toán vị thế.
- Một số hợp đồng quyền chọn theo kiểu châu Âu sẽ có ngày đáo hạn là một ngày trước ngày hết hạn ghi trên hợp đồng.
Thời điểm đáo hạn phái sinh là gì
Hiểu rõ thời điểm đáo hạn giúp nhà đầu tư tối ưu chiến lược đầu tư phái sinh
Ảnh hưởng của ngày đáo hạn phái sinh đến thị trường
Ngày đáo hạn phái sinh không chỉ ảnh hưởng đến các nhà đầu tư cá nhân mà còn gây ra sự biến động mạnh trên toàn thị trường chứng khoán cơ sở và phái sinh. Một số tác động chính bao gồm:
- Biến động giá lớn: Trong những ngày cận kề đáo hạn, các quỹ lớn và nhà đầu tư tổ chức thường đóng/mở vị thế với khối lượng lớn, dẫn đến thay đổi mạnh mẽ về giá tài sản cơ sở.
- Tăng cơ hội giao dịch: Nhà đầu tư có thể tận dụng các biến động giá này để giao dịch hai chiều (tăng hoặc giảm) nhằm tối đa hóa lợi nhuận.
- Chốt lời hoặc cắt lỗ: Trước ngày đáo hạn, các nhà đầu tư phải quyết định tất toán hoặc duy trì vị thế. Đây là thời điểm quan trọng để giảm thiểu thua lỗ hoặc chốt lời.
Ví dụ: Khi đến ngày đáo hạn, thị trường chứng khoán cơ sở có thể sụt giảm đột ngột do các lệnh bán khối lượng lớn từ nhà đầu tư lớn nhằm bảo vệ vị thế phái sinh.
Tác động của ngày đáo hạn phái sinh
Sự biến động mạnh trong ngày đáo hạn tạo cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cho các nhà đầu tư
Những lưu ý quan trọng khi giao dịch trong ngày đáo hạn
Để tránh các rủi ro không đáng có và tận dụng cơ hội từ biến động của ngày đáo hạn phái sinh, nhà đầu tư cần lưu ý:
- Hiểu rõ thời điểm đáo hạn: Xác định chính xác ngày đáo hạn của hợp đồng mình đang giao dịch và điều chỉnh chiến lược cho phù hợp.
- Quản lý vốn tối ưu: Vị thế sai lầm hoặc không kịp thời đóng mở có thể gây mất mát lớn. Đảm bảo sử dụng chiến lược quản lý vốn hiệu quả.
- Theo dõi sát diễn biến thị trường: Biến động tăng mạnh trước ngày đáo hạn đòi hỏi nhà đầu tư cần cập nhật thông tin liên tục để đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác.
- Chọn hợp đồng phù hợp: Nhà đầu tư nên lựa chọn hợp đồng phái sinh với tháng đáo hạn phù hợp với chiến lược đầu tư và dự báo thị trường.
Kết luận
Ngày đáo hạn phái sinh là một thời điểm quan trọng với thị trường chứng khoán phái sinh, mang lại cả cơ hội lẫn thách thức cho nhà đầu tư. Việc hiểu rõ khái niệm, thời điểm và các tác động của ngày đáo hạn này giúp bạn tối ưu chiến lược giao dịch và tránh rủi ro không cần thiết.
Hãy tiếp tục theo dõi Đầu Tư Gì để cập nhật thêm các kiến thức và xu hướng mới nhất về thị trường phái sinh cũng như các kênh đầu tư tài chính hấp dẫn khác.
Xem thêm:
