Đối với những người làm việc trong môi trường kinh doanh chắc hẳn đã không xa lạ với cụm từ thị trường tài chính. Vậy thị trường tài chính là gì? Nó có vai trò như thế nào? Cùng đầu tư gì tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Mục lục
Nghiên cứu chung về thị trường tài chính là gì
Thị trường tài chính được hình thành dựa trên cơ sở mối quan hệ giữa các thị thường cơ bản: Thị trường hàng hóa dịch vụ, thị trường tài chính, thị trường các yếu tố sản xuất. Và những thị trường này có tác động qua lại với hai chủ thể: người tiêu dùng và nhà sản xuất.
Sự tăng trưởng của các hình thái thị trường tài chính:
Có ba hình thức phát triển cơ bản của thị trường tài chính.
- Hình thức thứ nhất: Đây được xem là hình thức cơ bản nhất trong thị trường tài chính. Hình thức này thể hiện quan hệ tín dụng thương mại giữa các doach nghiệp. Hay đơn giản hơn là quan hệ vay mượn giữa các tầng lớp dân cư.
- Hình thức thứ 2: Hình thức này sẽ cần có sự hợp tác của các tổ chức tài chính như ngân hàng thương mại. Hoặc các tổ chức tín dụng như các công ty tài chính. Các tổ chức này đóng vai trò trung gian.
- Hình thức thứ 3: Đối với hình thức cuối cùng này thì chủ thể đại diện cho nhu cầu vốn đầu tư chủ động tìm kiếm nguồn đầu tư bằng cách phát triển các chứng từ có giá.
Khái niệm thị trường tài chính là gì
Thị trường tài chính là một thị trường trong đó mọi người và các thể chế có thể trao đổi các chứng khoán tài chính, các hàng hóa, và các món giá trị có thể thay thế khác với chi phí giao dịch thấp và tại các giá cả phản ánh cung và cầu. Các chứng khoán bao gồm cổ phiếu và trái phiếu, và các hàng hóa bao gồm kim loại quý hoặc hàng hóa nông nghiệp.
Hay nói đơn giản hơn về thị trường tài chính là gì thì đó là thị trường giao dịch dành cho các đơn vị nhỏ nhất như hộ gia đình, doanh nghiệp, cho đến các đơn vị lớn như các tổ chức tài chính trung gian và Chính phủ. Tất cả các đơn vị trên cùng tham gia hoạt động mua bán các loại tài sản tài chính (hàng hóa của thị trường tài chính). Các loại tài sản tài chính là cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu,….
Những yêu cầu cần thiết để hình thành thị trường tài chính
Yếu tố thị trường
- Tiền tệ ổn định, nền kinh tế hàng hóa phát triển, với mức độ lạm phát có thể kiểm soát được.
- Sự đa dạng các công cụ của thị trường tài chính là thiết yếu. Điều này tạo ra các phương tiện chuyển giao quyền sử dụng các nguồn tài chính.
- Hình thành và phát triển hệ thống các trung gian tài chính.
- Hệ thống pháp luật được xây dựng, hoàn thiện, và tổ chức quản lý nhà nước để giám sát sự hoạt động của thị trường tài chính.
- Phải tạo hệ thống thông tin kinh tế và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho hoạt động của thị trường tài chính.
Yếu tố con người
- Con người là một yếu tố không thể thiếu trong việc hình thành thị trường. Đầu tiên là đội ngũ các nhà kinh doanh, các nhà quản lý am hiểu thị trường tài chính và phải có số lượng lớn các nhà đầu tư có kiến thức. Khi đã trang bị đủ kiến thức cơ bản, các nhà đầu tư cần mang tâm thế dám mạo hiểm trước những rủi ro có thể xảy ra.
Cấu trúc thị trường tài chính là gì
Căn cứ vào nhiều điểm khác nhau mà cấu trúc của thị trường tài chính cũng được chia theo nhiều các khác nhau. Có 4 cách chia cơ bản như sau:
Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động được
- Thị trường tiền tệ: Là một thị trường tài chính chỉ có các công cụ ngắn hạn (kỳ hạn thanh toán dưới 1 năm);
- Thị trường vốn: Là thị trường diễn ra hoạt động mua bán các công cụ nợ dài hạn như cổ phiếu, trái phiếu. Thị trường vốn được chia thành ba bộ phận như sau: thị trường cổ phiếu, các khoản cho vay thế chấp và trái phiếu.
Căn cứ theo phương thức huy động nguồn tài chính
- Thị trường nợ: Trên thị trường tài chính phương pháp chung nhất mà các công ty sử dụng để vay vốn là đưa ra một công cụ vay nợ như trái khoán hay một món vay thế chấp. Công cụ vay nợ là sự thoả thuận mang tính chất hợp đồng có lãi suất cố định và hoàn trả tiền vốn vào cuối kì hạn. Kì hạn dưới 1 năm là ngắn hạn, trên 1 năm là trung và dài hạn. Thị trường nợ là thị trường diễn ra hoạt động mua bán các công cụ nợ được kể trên.
- Thị trường vốn cổ phần: Phương pháp thứ hai để thu hút vốn là các công ty phát hành cổ phiếu. Người nắm giữ cổ phiếu sở hữu một phần tài sản của công ty có quyền được chia lợi nhuận ròng từ công ty sau khi trừ chi phí, thuế và thanh toán cho chủ nợ (những người sở hữu công cụ nợ).
Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn tài chính
- Thị trường sơ cấp: Là thị trường tài chính trong đó diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán đang phát hành hay chứng khoán mới. Việc mua bán chứng khoán trên thị trường cấp một thường được tiến hành thông qua trung gian là các ngân hàng;
- Thị trường thứ cấp: Là thị trường mà những chứng khoán đã phát hành được đem ra mua đi bán lại. Người vừa bán chứng khoán nhận được tiền bán chứng khoán còn công ty phát hành không thu được tiền nữa khi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường này, một công ty thu được vốn chỉ khi chứng khoán của nó được bán lần đầu tiên trên thị trường sơ cấp.
Căn cứ vào tính chất pháp lý
- Thị trường tài chính chính thức: là bộ phận của thị trường tài chính, mà tại đó mọi hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính được thực hiện theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật. Các chủ thể tham gia được pháp luật thừa nhận và bảo vệ;
- Thị trường tài chính không chính thức: là thị trường tài chính, mà ở đó mọi hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính và người cần nguồn tài chính không theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định.
Các yếu tố cơ bản của thị trường tài chính là gì
Có 3 yếu tố cơ bản là đối tượng, công cụ, chủ thể.
- Đối tượng của thị trường tài chính là những nguồn cầu và nguồn cung về vốn
- Công cụ của thị trường tài chính bao gồm các chứng từ có giá trị do các chủ thể phát hành
- Chủ thể của thị trường tài chính là những thể nhân và pháp nhân tham gia thị trường tài chính chủ yếu là ngân hàng, công ty bảo hiểm, các công ty tài chính, quỹ đầu tư…
Xem thêm:
