Những điều cần biết về khối tự doanh

Khối tự doanh vẫn còn là khái niệm chưa mấy rõ ràng với nhiều người. Hôm nay hãy cùng đầu tư gì tìm hiểu về khối tự doanh nhé!

Khối tự doanh là gì?

Khối tự doanh chỉ các công ty chứng khoán có vai trò như một nhà đầu tư. Chiến dịch được thiết kế để thu lợi nhuận trực tiếp từ thị trường chứ không phải từ phí giao dịch.

Vậy kinh doanh tự doanh là gì? Hoạt động độc quyền xảy ra khi một công ty tài chính chọn kiếm lợi nhuận từ thị trường. Khoản lợi nhuận này sẽ thay thế các khoản phí nhỏ phát sinh từ hoạt động mua bán của khách hàng.

Giao dịch có thể là giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa hoặc tiền tệ. Khi các công ty và ngân hàng nhận ra rằng lợi thế cạnh tranh có thể mang lại lợi nhuận, họ tham gia vào hoạt động kinh doanh độc quyền.

Những quy định về khối tự doanh chứng khoán

Khối tự doanh chứng khoán Việt Nam có những quy định cụ thể như sau. 

Quy định về vốn pháp định

Theo quy định tại điểm b, Điều 18, Khoản 1, Nghị định số 14/2007 / NĐ-CP, vốn pháp định của công ty chứng khoán để giao dịch chứng khoán (mức vốn tối thiểu để thành lập doanh nghiệp) Công ty chứng khoán có nguồn vốn nước ngoài, chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài có chi nhánh tại Việt Nam là 100 tỷ đồng.

Quy định về hoạt động chứng khoán

Theo điều 22, Thông tư số 121/TT-BTC, hoạt động của khối tự doanh chứng khoán phải đảm bảo hoàn thành những nghĩa vụ:

• Công ty chứng khoán phải có đủ tiền và chứng khoán để thực hiện các lệnh giao dịch mua/bán cho tài khoản chính mình
• Công ty chứng khoán phải thực hiện nghiệp vụ tự doanh dựa trên tài khoản của chính mình, không được sử dụng danh nghĩa cá nhân hoặc của người khác và không cho bất kỳ ai sử dụng tài khoản tự doanh. 
• Pháp luật Việt Nam sẽ không chấp nhận các trường hợp tự doanh chứng khoán như: mua/bán cổ phiếu do sửa lỗi giao dịch, mua/bán cổ phiếu của chính mình. 
• Phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước khi thực hiện lệnh của chính mình. 
• Phải công bố danh tính cho khách hàng biết mình là đối tác của họ
• Khi giao dịch mua/bán chứng khoán của khách hàng có thể ảnh hưởng lớn đến giá của loại chứng khoán đó, công ty chứng khoán không được mua/bán chứng khoán cùng loại và tiết lộ thông tin ra bên ngoài. 
• Khách hàng sẽ luôn đặt mức giới hạn để hạn chế rủi ro lỗ “nặng”, các công ty chứng khoán sẽ không được mua/bán cùng chiều, cùng loại chứng khoán đó ở điểm giá bằng hoặc tốt hơn mức giá khách hàng đặt ra. 

Quy định về tài khoản tự doanh chứng khoán

Ở điểm 2.3, mục 2, Công văn số 2327/UBCK-PTTT do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành hướng dẫn thực hiện Thông tư 74/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính về hướng dẫn giao dịch chứng khoán “Công ty chứng khoán có nghiệp vụ tự doanh chỉ được phép mở một tài khoản giao dịch tự doanh chứng khoán tại chính công ty chứng khoán và không được phép mở bất cứ tài khoản tự doanh nào tại các công ty chứng khoán khác”

Mục đích của tự doanh chứng khoán

Mục đích lớn nhất của việc tự doanh chứng khoán của các khối tự doanh là thu lợi nhuận từ chênh lệch giá chứng khoán. Chứng khoán là một công cụ tài chính phổ biến, có tính thanh khoản cao và khả năng tạo ra lợi nhuận rất lớn. Do đó, hoạt động kinh doanh chứng khoán của công ty chứng khoán chủ yếu nhằm các mục đích sau:

Tìm kiếm lợi nhuận từ đầu cơ chênh lệch giá cổ phiếu 

Kinh doanh chứng khoán cho phép các công ty chứng khoán thu được lợi nhuận khổng lồ từ trái phiếu, cổ tức, vốn chủ sở hữu, quỹ đầu tư và các khoản chênh lệch khác và thu nhập từ chứng khoán. Ngược lại, khi thị trường “xuống dốc”, giá cả thị trường giảm và lợi nhuận khó có thể bù đắp được phần mất giá.

Thông thường, tại các công ty chứng khoán, các chuyên gia có kinh nghiệm thường chịu trách nhiệm phân tích thị trường và hoạch định chiến lược kinh doanh cho hoạt động tự doanh đó. Từ đó, giúp các công ty đưa ra những đánh giá, phân tích thận trọng và giảm thiểu rủi ro đầu tư.

Đầu tư góp vốn với doanh nghiệp 

Công ty chứng khoán đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp chuyển đổi hoặc nắm giữ quyền chuyển đổi từ công ty cổ phần trở thành cổ đông. Vì vậy, các công ty chứng khoán phải nắm rõ các giới hạn cho phép khi đầu tư vào công ty cổ phần trong dài hạn hay ngắn hạn. Ngoài ra, công ty chứng khoán phải tuân thủ các yêu cầu pháp lý đối với cổ đông lớn.

Bảo vệ giá trên thị trường

Khi có những biến động về giá cả trên thị trường chứng khoán không có lợi cho hoạt động chung, công ty chứng khoán có thể thực hiện các hoạt động tự doanh chứng khoán. Hoạt động này có thể được thực hiện phù hợp với các yêu cầu của cơ quan quản lý có liên quan. Hoặc các công ty có thể giao dịch chứng khoán để bảo vệ chính mình và khách hàng của họ.

Thu lợi nhuận

Mục đích lớn nhất của các công ty chứng khoán khi tham gia hoạt động kinh doanh chứng khoán là thu lợi nhuận và chênh lệch giữa giá mua và giá bán trên thị trường. Với khả năng phân tích và lợi thế thông tin, công ty chứng khoán còn có thể thực hiện các giao dịch chứng khoán bên cạnh việc tích lũy chứng khoán để phục vụ khách hàng. Các công ty chứng khoán cũng có thể thực hiện tự doanh các sản phẩm chứng khoán khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và quỹ hoán đổi ETF.

Các công ty chứng khoán thường đầu tư để chờ đợi sự chênh lệch, kể cả trong trường hợp thị trường suy thoái hoặc giá giảm. Tuy nhiên, công ty chứng khoán khi hoạt động kinh doanh chứng khoán cần đáp ứng một số điều kiện về thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Các điều kiện này đặt ra các tiêu chí về vốn lưu động, nhân viên vận hành, người quản lý và cơ sở kinh doanh tự doanh.

Yêu cầu đối với nghiệp vụ tự doanh chứng khoán của các khối tự doanh

Để kinh doanh chứng khoán, công ty chứng khoán phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

Tách biệt trong quản lý:

Công ty chứng khoán hoạt động đồng thời hai nghiệp vụ môi giới chứng khoán và kinh doanh chứng khoán nên dễ phát sinh xung đột lợi ích giữa khách hàng và công ty. Do đó, để đảm bảo tính minh bạch rõ ràng, hiện nay pháp luật đã quy định các công ty chứng khoán phải thực hiện tách bạch hai nghiệp một cách hiệu quả. Sự tách biệt này bao gồm các yếu tố như quy trình kinh doanh, con người, vốn và tài sản của công ty và khách hàng.

Yêu cầu ưu tiên dành cho khách hàng:

Do đặc thù là khả năng tiếp cận thông tin và chủ động trên thị trường. Do đó, các công ty chứng khoán phải ưu tiên giao dịch của khách hàng hơn lệnh tự doanh của công ty. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo tính công bằng của quá trình mua bán chứng khoán. Tránh mua bán tranh của khách hàng ở các sàn giao dịch chứng khoán.

Bình ổn giá cả thị trường:

Hoạt động tự doanh giúp ổn định giá cả thị trường. Trong trường hợp này, hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán do pháp luật quy định. Do đó, các công ty chứng khoán có nghĩa vụ bán khi giá chứng khoán tăng và mua khi giá giảm để duy trì sự ổn định của thị trường.

Yêu cầu hoạt động tạo lập thị trường:

Hiện tại, các công ty chứng khoán có thể tự mình mua một số lượng cổ phiếu nhất định để làm cơ sở phát hành chứng quyền. Trong số đó, các công ty chứng khoán với tư cách là nhà tạo lập thị trường có thể điều chỉnh và bình ổn giá của sản phẩm chứng quyền. Ngoài ra, pháp luật hiện hành của Việt Nam đã ban hành một số điều luật và hướng dẫn cho các công ty chứng khoán phát hành chứng quyền. Nhằm giúp các công ty chứng khoán hoạt động theo hướng chuẩn hóa và hiệu quả hơn.

Các hình thức giao dịch trong khối tự doanh chứng khoán

Giao dịch trực tiếp

Trong lĩnh vực tự doanh, các giao dịch mà hai công ty thỏa thuận là giao dịch trực tiếp. Hoặc công ty giao dịch với khách hàng cũng là một hình thức giao dịch trực tiếp.

Giao dịch trực tiếp thường dành cho các chứng khoán được đăng ký giao dịch trên thị trường OTC.

Giao dịch gián tiếp

Đây là hình thức công ty chứng khoán đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán trên sở giao dịch. Họ có thể thực hiện lệnh với bất kỳ khách hàng nào không được xác định trước.

Trên là những gì các nhà đầu tư chứng khoán cần biết về khối tự doanh. Theo dõi đầu tư gì để cập nhật thêm các thông tin bổ ích khác. Chúc các nhà đầu tư thành công!

Bài viết tham khảo:

• Vốn hóa thị trường là gì? Những điều cần biết về vốn hóa thị trường