Các quy định pháp luật về bất động sản (BĐS) du lịch hiện nằm rải rác trong nhiều luật khác nhau, không đồng bộ, thiếu thống nhất đang gây lúng túng trong công tác quản lý Nhà nước tại các địa phương, tạo “điểm nghẽn” cho hoạt động kinh doanh BĐS du lịch. Gỡ rào cản cho lĩnh vực này là vấn đề cấp thiết.
Chính sách chưa theo kịp xu hướng phát triển
Sự phát triển nhanh các dự án BĐS du lịch nghỉ dưỡng thời gian qua đã đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành du lịch, với tốc độ tăng trưởng du khách khoảng 30%/năm đối với du lịch nội địa và khoảng 15%/năm đối với du lịch quốc tế. Tuy nhiên, dịch COVID-19 đã và đang khiến không chỉ ngành du lịch, mà BĐS du lịch nghỉ dưỡng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo Tổng cục Thống kê, 10 tháng năm 2021, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 125.000 lượt khách, giảm 97% so với cùng kỳ năm trước, kéo theo các hoạt động kinh doanh BĐS du lịch bị “đóng băng”. Bên cạnh đó, các vướng mắc về pháp lý cho BĐS du lịch chưa được tháo gỡ, nên tâm lý nhà đầu tư e dè, nên phân khúc này càng thêm yếu sức trong việc thu hút nhà đầu tư.
Hội Môi giới BĐS Việt Nam rà soát, năm 2020, sản phẩm BĐS du lịch bán trên thị trường chủ yếu là hàng tồn, với hơn 18.000 sản phẩm, chỉ tiêu thụ được khoảng 120 sản phẩm. Từ cuối quý III/2021 đến nay, khi giãn cách xã hội được nới lỏng, thị trường khả quan hơn, song lượng sản phẩm đang chào bán trên thị trường chỉ đạt hơn 7.000 sản phẩm, giao dịch đạt gần 2.300 sản phẩm, tương đương tỷ lệ hấp thụ 32%. Các tỉnh, thành phố ghi nhận có sản phẩm chào bán nhiều gồm: Đà Nẵng, Phú Quốc, Quảng Nam, Quảng Ninh, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Thanh Hóa…
Theo các chuyên gia, mặc dù các dự án BĐS du lịch nghỉ dưỡng đều nằm ở vị trí ven biển, view đẹp, nhưng nếu chỉ dừng lại ở yếu tố địa lợi này, các dự án hiện nay không còn đủ sức hấp dẫn du khách, nhà đầu tư. Yêu cầu của khách hàng ngày càng cao, đặc biệt là qua các đợt bùng phát của dịch bệnh có xu hướng ít lựa chọn đầu tư dự án đơn thuần là địa điểm nghỉ dưỡng, mà sẽ tìm đến những nơi vừa nghỉ dưỡng, vừa khám phá, giải trí, mua sắm, chăm sóc sức khoẻ, tìm hiểu văn hoá bản địa…
Nhiều chủ đầu tư cũng đã linh hoạt chuyển đổi, khai thác hiệu quả quỹ đất đáp ứng các tiêu chí trên để níu chân du khách dài ngày và chi tiêu nhiều hơn. BĐS nghỉ dưỡng là dòng sản phẩm được các nhà đầu tư tìm kiếm nhiều trên thị trường, do đó cần có pháp lý rõ ràng, đáp ứng đủ các điều kiện về môi trường du lịch, hạ tầng, giao thông thuận lợi. Tuy nhiên, các quy định pháp luật về lĩnh vực này chồng chéo giữa các luật liên quan, giữa các địa phương, nên các nhà đầu tư khó tiếp cận.
Trao đổi vấn đề này, PGS, TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhìn nhận, Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ và BĐS du lịch cũng là ngành đóng góp tỷ lệ lớn cho GDP. Tuy nhiên, khung pháp lý của Việt Nam liên quan chưa thống nhất và phù hợp với thị trường. Những chính sách phát triển du lịch của Việt Nam chưa được hưởng những ưu đãi so với các ngành kinh tế mũi nhọn khác.
“Một số hạn chế lớn trong pháp luật về đầu tư, kinh doanh BĐS có thể kể tới như thủ tục đầu tư phức tạp, chưa có cơ chế quy định cụ thể về quản lý và sử dụng đất cho mục đích hỗn hợp. Việt Nam cũng chưa có quy định chính sách nhằm thu hút đầu tư nước ngoài vào BĐS du lịch…”, ông Bùi Quang Tuấn cho hay.
Sớm tháo gỡ các rào cản
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho biết thêm, thực tế trên đang tạo thành “điểm nghẽn” cho hoạt động đầu tư kinh doanh BĐS du lịch. Riêng trong Luật Kinh doanh BĐS, BĐS du lịch được quy định khá mờ nhạt. Loại hình kinh doanh này “ẩn” trong các quy định về kinh doanh BĐS có sẵn; kinh doanh BĐS hình thành trong tương lai; kinh doanh quyền sử dụng đất. Mặt khác, các quy định hiện hành chưa đề cập những yêu cầu, đặc điểm đặc thù về môi giới, tư vấn, quản lý… BĐS du lịch.
